Gender is in tegenstelling tot je geslacht dat aangeeft of je man/vrouw/intersekse bent, hoe je je eigen lichaam/geest ervaart. Kort gezegd zit gender je in hoofd en sekse tussen je benen.

We groeien allemaal op in een heteronormatieve, cisgender wereld. Waarin gender voor de meeste mensen alleen uit cis-mannen of cis-vrouwen bestaat. Maar gender is een spectrum waar een heleboel genders binnen bestaan. De twee uiterste genders zijn cis-vrouwen aan de ene kant van het spectrum en cis-mannen aan de andere kant van het spectrum. Tussen deze twee genders bestaan allerlei varianten.

Wat is het verschil tussen genderidentiteit, genderexpressie en sekse?

Genderexpressie is in tegenstelling tot genderidentiteit wel zichtbaar voor anderen. Expressie zegt het al, alle vormen van uiten vallen hieronder denk aan: kleding, uiterlijke verzorging, gedrag, naam keuze of manier van spreken. Als maatschappij hebben we vaak beperkte kaders van hoe vrouwen en mannen zich zouden (moeten) gedragen. Bovendien verandert cultuur met de tijd mee dus veranderen onze opvattingen over wat vrouwelijk en mannelijk is.

Dan heb je ook nog je sekse, dit is wat we zien als geslacht. Bij geboorte wijzen we een geslacht toe op basis van de uiterlijke anatomisch kenmerken. De norm voor 'man' is: XY- chromosomen, penis, testes, testosteron en een bepaalde lichaamsbouw, terwijl de norm voor 'vrouw' uitgaat van: XX-chromosomen, vulva, eierstokken en baarmoeder, oestrogeen en een andere lichaamsbouw.

Genderidentiteit is iemands persoonlijke beleving van gender. Wat kan je dan voelen? De meeste mensen identificeren zich als 'man' of als 'vrouw'. In dit geval komt je genderbeleving overeen met het geslacht waarmee je geboren bent. Er zijn ook mensen bij wie de genderidentiteit niet overeenkomt met (alleen) vrouw of man. Er zijn mensen die zich geen man én vrouw, of juist allebei, of allebei een beetje voelen. Voor de buitenwereld is iemand genderidentiteit niet perse zichtbaar. Daarbij komt iemands genderidentiteit niet vanzelfsprekend overeen met genderexpressie.

Welke verschillende gender identiteiten zijn er?

Er zijn veel genders. Waarschijnlijk veel meer dan je denkt te weten. Facebook geeft nieuwe gebruikers bijvoorbeeld 58 gender opties. Het meeste bekende en voorkomende gender is cisgender.

Ook zijn er transgenders: mensen die geboren zijn in het verkeerde lichaam, dus bijvoorbeeld als 'vrouw' geboren en er achter komen dat ze een man zijn. Dan zijn er mensen die zich geen man voelen en geen vrouw voelen. Deze mensen zijn non-binair. Er zijn ook mensen die zich beide genders voelen: bigender.

Welke genders zijn goed om te kennen?

Transgender
Transgender is een overkoepelende term voor alle mensen bij wie hun geboortegeslacht niet overeenkomt met hun genderidentiteit. .

Non-binair
'Non' zegt het eigenlijk al. Als je non-binair persoon voel je je geen man en geen vrouw. Sommige mensen voelen zich er precies tussen in zitten, anderen voelen zich juist helemaal buiten de kaders van man of vrouw zitten en voelen zich gewoon mens.

Iemand met genderdysforie voelt zich niet prettig het toegewezen sekse en/of genderidentiteit. Sommige ervaren dit al vanaf een jonge leeftijd en vormen daardoor eventueel een lastige band met sommige delen van hun lichaam. Je bent misschien geboren met een vrouwenlichaam maar voelt een jongen of andersom. Er zijn mensen die op latere leeftijd geslachtsoperatie(s) ondergaan om zich beter te voelen bij wie ze zijn. Het betekent niet als trans dat je een geslachtsoperatie hoeft te ondergaan. Je kan bijvoorbeeld ook niet of gedeelte willen transformeren lichamelijk gezien. Het verschilt gewoon persoon waar diegene zich prettig bij voelt.

Agender
Als je agender bent ervaar je geen gender.

Bigender
Mensen die bigender zijn voelen zich zowel man als vrouw en/of een ander gender uit het spectrum.

Cisgender
Cisgender mensen voelen zich goed bij het geslacht waarmee ze geboren zijn.

Genderfluïde
Iemand die genderfluïde is kan zich afwisselend man, vrouw, non-binair, agender, etc voelen.

Genderdysforie

Autigender
Autigender is een term die door sommige mensen met autisme is bedacht en wordt gebruikt om te erkennen dat autisme invloed heeft op hun gender(ervaring). Autigender is geen officiële genderidentiteit. Het is ook geen term om alleen autisme aan te duiden maar wordt gebruikt om aan te geven dat beide niet los van elkaar zijn te zien.

Een transgender persoon kan zich identificeren als vrouw, man, non-binair of een ander gender uit het spectrum

Wat houden pronouns in?

Pronouns betekent in het Nederlands voornaamwoorden. Zij/haar refereert naar meisjes/vouwen en hij/hem refereert naar jongens/mannen. Maar wat als je je niet identificeert als vrouw of man, hoe spreek je dan iemand aan. In het Engels is er they/them. In het Nederlands is dit nog niet zo gemakkelijk, dit komt omdat we er (nog) geen losse woorden voor zijn die niet al iets anders betekenen. Er zijn mensen hen/hun gebruiken en die/diens. Dit is een genderneutrale manier om iemand in het Nederlands aan te spreken.

''Op mijn 23ste kwam ik erachter
dat er non-binaire mensen bestaan''

Hoe kan ik omgaan met genderneutraal taalgebruik?

Als je aangesproken wilt worden met hen/hun en of met die/diens kun je dit vertellen aan de mensen van wie je dit verwacht. Leg ze uit wat het voor jou betekent en wat je prettig lijkt. Neem je tijd en vraag het van je omgeving wanneer het goed voelt. Het is voor iemand die aangesproken wil worden met hen/hun en die/diens fijn als je je best doet om de woorden juist te gebruiken.

Het voelt waarschijnlijk niet direct natuurlijk aan en zal ook niet gelijk helemaal goed gaan. Dit is niet erg, maar neem je voor zorgvuldig hiermee om te gaan en maak er geen groot ding van als het een keer niet goed gaat. Praat er vooral met elkaar over. Taal is namelijk altijd in beweging en kan veranderen als we gezamenlijk afspreken een woord op een nieuwe manier te gebruiken of te introduceren.